สัญลักษณ์ ตัวย่อ การเลือกใช้และคุณสมบัติเบื้องต้นของพลาสติกแต่ละประเภท

สัญลักษณ์ ตัวย่อ การเลือกใช้และคุณสมบัติเบื้องต้นของพลาสติกแต่ละประเภท

A

ABR              Acrylonitrile-butadiene-rubber

เป็นยางสังเคราะห์ ใช้ทำผลิตภัณฑ์ยางพิเศษ ทนสารเคมี

ABS              Acrylonitrile-butadiene-styrene

ใช้ทำอุปกรณ์ไฟฟ้า,ชิ้นส่วนรถยนต์,หมวกกันน็อค,เครื่องกรองเลือด,อุปกรณ์กีฬา,
ท่อส่งก๊าซ,เครื่องโทรศัพท์,คีย์บอร์ดคอมพิวเตอร์

ASA              Acrylate-styrene-acrylonitrile

ใช้ทำฝาครอบเครื่องจักรทางการเกษตร,อุปกรณ์และสัญญาณไฟจราจร,
เฟอร์นิเจอร์นอกบ้าน,มือจับโทรศัพท์, โครงทีวีแบบหิ้ว

B

BPA              Bisphenol A    

ผลิตจากฟีนอล ใช้ในการผลิตอีพอกซีเรซิน

BTA            Benzene Toluene Xylene 
เป็นสารตั้งต้นของอุตสาหกรรมปิโตรเคมี และใช้เป็นตัวทำลาย

C

CA               Cellulose acetate

เหนียวมาก เหมาะสำหรับฉีดหุ้มโลหะ  ,  จับถือได้ดี  , ทนการขีดข่วน , และไม่ลื่นเมื่อถูกเหงื่อใช้ทำแถบเสียงแม่เหล็ก,ฟิล์มภาพยนตร์,ฟิล์มห่อ

CAP              Cellulose-acetate-propionate

มีคุณสมบัติ และการใช้งานใกล้เคียงกับ CAB แต่ CAP จะเด่นมาก
ทางด้านงานเคลือบ

CB               Cellulose-butyrate

คุณสมบัติคล้ายๆ กับ CAB แต่ CB จะเหนือกว่าในด้านการดูดกลืน
ความชื้นน้อยกว่าทนแรงกระทบกระแทก และทนสภาวะแวดล้อม
ภายนอกได้ดีกว่า

CAB              Cellulose acetate butyrate

ใช้ทำสารเคลือบผิว,ทำเลนส์กล้องถ่ายรูป,ฝาครอบสัญญาณไฟจราจร,ชิ้นส่วนรถยนต์,ฟิล์มภาพยนต์

CF                Cresol-formaldehyde resin

ใช้ทำปลั๊กไฟฟ้า

CP               Cellulose propionate

ใช้ทำสารเคลือบผิว,ทำกรอบแว่นตา,หวี,แปรงสีฟัน,ด้ามมีด,แว่นตา,
พวงมาลัยรถยนต์,ฟิล์มห่อ

D

DMT             Dimethyl ‘ terephthalate

ใช้เป็นสารตั้งต้นในการสังเคราะห์เส้นใย      
                                     

DOP             Diisooctyl phthalate

เป็นสารเสริมสภาพพลาสติกในโพลิไวนิลคลอไรด์ เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Bis (2-ethylhexyl) phthalate

E

EC               Ethyl cellulose

มีคุณสมบัติทนทานแรงกระทบกระแทกสูง,เหนียวทรหด,ทนความดันไฟฟ้า 
และทนความร้อนสูง เหมาะกับงานไฟฟ้า,ชิ้นส่วนรถยนต์,ชิ้นส่วน UL 94 , V-O

EG               Ethylene Glycol

เป็นวัตถุดิบในการผลิตเส้นใยสังเคราะห์ Polyester

EPS/XPS        Expanded polystyrene

โฟมโพลิสไตรีน  เป็นโพลิสไตรีนที่เติมก๊าซเพนเทน   ใช้ทำภาชนะบรรจุอาหารฟาสต์ฟู้ด วัสดุกันกระเทือนในหีบห่อ นิยมนำไปใช้ในงานด้านฉนวนกันความร้อน เช่น ใช้เป็นสารบุภายในตู้เย็น

ETV rubber     Elevated-temperature-vulcanized rubber

เป็นยางที่ได้จากการบ่มเรซินซิลิโคน เป็นฉนวนไฟฟ้า ใช้ผนึกรอยต่อพลาสติก
ที่ใช้งานที่อุณหภูมิสูง

EVA              Ethylene Vinyl Acetate

ใช้ทำรองเท้าแตะ , เฟอร์นิเจอร์ , ภาชนะบรรจุของแช่แข็ง , สายไฟ , สายเคเบิ้ล,
กรวยที่กั้นถนนพลาสติก

F

FRP              Fiber reinforced plastic

พลาสติกที่มีตัวเสริมแรงเป็นเส้นใย เช่น ใยแก้ว ปอ

 G

GPPS            General purpose polystyrene

เป็นโพลิสไตรีนพวกโฮโมโพลิเมอร์  GPPS  ไม่เหมาะสำหรับงานที่ต้องรับแรงมาก   เพราะเปราะ นิยมนำไปทำกล่องพลาสติก , ตลับเทป , ไม้บรรทัด , ภาชนะใส่อาหาร และชิ้นส่วนภายในรถยนต์

GRP             Glass  fiber reinforced plastic

พลาสติกที่มีตัวเสริมแรงเป็นแก้วในรูปของใยแก้ว เม็ดแก้ว หรือผงแก้ว

  H

HDPE          High density polyethylene

เป็น PE ที่มีความหนาแน่นตั้งแต่ .940 g/cm 3  ขึ้นไป  ใช้ทำบรรจุภัณฑ์ต่างๆ เช่น  ขวด, แผงบรรจุยา,ภาชนะบรรจุเครื่องสำอาง, เครื่องใช้ในบ้าน , ของเด็กเล่น  , รองเท้า,เสื่อ,เชือก, แห, อวน,ฉนวนหุ้มสายไฟ และสายเคเบิ้ล,วัสดุเคลือบผิว,ท่อน้ำชนิดแข็ง,ท่อน้ำมัน, ถุงหูหิ้ว, ถุงขยะ, ชิ้นส่วนรถยนต์ , ชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้า

HIPS             High impact polystyrene

เป็น  PS  ที่ได้จากการเติมสารเติมแต่งบางอย่าง  หรือการผสมกับพวกยาง เช่น SBR เหมาะสำหรับใช้งานที่ต้องรับแรงกระแทก แต่จะเสียความใส และอุณหภูมิใช้งานจะต่ำลง เหมาะสำหรับงานตู้เย็น , เรือนตู้โทรทัศน์ , วิทยุ , เฟอร์นิเจอร์ , ของเด็กเล่น

L

LDPE          Low density polyethylene

เป็น  PE   ที่มีความหนาแน่น   .910-.925 g/cm3   ใช้ทำถุงเย็น   ,   ถุงซิป  ,  ฟิล์มด้านการเกษตรท่อน้ำหยด  ,  เป็นฉนวนหุ้มสายไฟ และสายเคเบิ้ล  ,  ของใช้ในบ้าน  ,  ของเด็กเล่น  ,  สายน้ำเกลือ , ขวดน้ำเกลือ , ดอกไม้พลาสติก , หลอดยาสีฟัน ,  รองเท้า , ฟิล์มห่อรัดรูป (shrink film) และทำวัสดุเคลือบผิว

LLDPE        Linear low density polyethylene

เป็น  PE  ชนิดความหนาแน่นต่ำเชิงเส้นตรง  คุณสมบัติจะอยู่ระหว่าง  LDPE  และ  HDPE แต่จะนิ่ม และเหนียวมากกว่า LDPE และ HDPE ได้รับการแปรรูปเป็นฟิล์ม
ถึง 65% เพื่อใช้ในอุตสาหกรรมการหีบห่อ เช่น   ใช้ทำเป็นฟิล์มหดรัด(shrink   film)  ,  ฟิล์ม  ,  ฟิล์มยึดรัดรูป   (streth  film)  ถุงบรรจุสิ่งของที่มีน้ำหนักสูง
ถุงบรรจุเสื้อผ้า , ถุงบรรจุอาหารแช่แข็ง  การแปรรูปนอกจากในรูปของฟิล์มแล้ว
ก็ยังมีการนำ  LLDPE  มาทำท่อน้ำ , เคลือบสายไฟและสายเคเบิ้ลและของเด็กเล่น       

M

MBS             Methacrylate-butadiene-styrene

มีคุณสมบัติสำคัญ คือ ใส  แข็งแรง  และทนต่อแสงอุตราไวโอเลต    ใช้ทำชิ้นส่วนโปร่งใสในตู้เย็น   ,   ทำหม้อแบตเตอรี่

MDPE/PEM  Medium density polyethylene

เป็น PE ที่มีความหนาแน่น .926-.940 g/cm3         

O

OPP           Oriented polypropylene

แผ่นฟิล์ม  OPP   ผลิตจาก  PP   ฟิล์ม  OPP เหมาะสำหรับงานลามิเนท และงานเคลือบผิว นำมาใช้ห่อซองบุหรี่,บรรจุอาหาร,บรรจุผงซักฟอก,ยา,แชมพู,น้ำยาสารเคมี , สบู่เหลว นำมาใช้งานแทนแผ่นกระดาษแก้ว

P

PA                Polyamide (Nylon)

เป็นเทอร์โมพลาสติก (Thermoplastic) จัดอยู่ในกลุ่มพลาสติกวิศวกรรม คุณสมบัติที่สำคัญของ  PA   คือ  เหนียว   ,  แกร่ง   ,  ขยายตัวได้มาก   ,  ทนต่อสารเคมี  , ทนต่อการขีดข่วน , การขัดสี    ,   ทนต่อความร้อน ,   ดูดซึมน้ำได้มาก แต่ถ้ามีเปอร์เซ็นต์ของกลุ่ม   Amide  ในโครงสร้างลดลง   จะสามารถลดการดูดน้ำ     และความชื้นได้ซึ่งทำให้เสถียรภาพทางโครงสร้าง และทางไฟฟ้าดีขึ้น การใช้งานของ PA กว้างขวางมาก เช่น ใช้ทำแบริ่ง , บู๊ซ , เฟือง , เกียร์ , วาล์ว , ล้อจักรยานยนต์ , ด้ามปากกาลูกลื่น , แห , อวน , ถุงน่องสตรี , ถุงเท้า  ,   สายไฟ  ,   ปลั๊กไฟฟ้า  ,   ผมเทียม  ,   เส้นใยสิ่งทอ นอกจากนี้ยังใช้ในงานด้านบรรจุภัณฑ์อาหาร โดยผลิตในรูปฟิล์ม

PA 6             Polyamide 6 (Nylon 6)

เป็นโพลิเมอร์ที่ได้จากปฏิกิริยาการเปิดวงแหวนของคาโปรแลกทัม     (Caprolactum)       มีคาร์บอน 6 อะตอม ใช้ทำแม่พิมพ์ , ถุงน่อง , ใช้ผลิตผลิตภัณฑ์เหมือนๆ PA 6,6

PA 6,6           Polyamide 6,6 (Nylon 6,6)

6,6 ได้จากการนับจำนวนคาร์บอนใน Diamine  และ Dibasic acid  ใช้ผลิตเกียร์,ลูกกลิ้ง, ภาชนะบรรจุน้ำมัน , แผ่นฟิล์มบรรจุหีบห่อ

PAN            Polyacrylonitrile

 ผลิตจากอะคริโลไนทริล ใช้ผสมกับเส้นใยธรรมชาติ ทำเครื่องนุ่งห่ม

PAS            Polyaryl sulphone

ใช้ผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้าประสิทธิภาพสูง มือจับเกียร์รถยนต์ ใช้แทนพลาสติกเทอร์โมเซต และ เซรามิกส์ได้

PB              Polybutene

โพลิบิวทีนมีความยืดหยุ่น และเหนียว ใช้ทำท่อ   ทำบรรจุภัณฑ์เกี่ยวกับอาหาร  บางครั้งเรียกว่า Polybutylene

PBT (P)       Polybutylene terephthalate

เป็นพลาสติกวิศวกรรมในตระกูล Polyester มีคุณสมบัติเด่นคือ เป็นฉนวนไฟฟ้า ภายใต้ความชื้น และสามารถระบายความร้อน  ออกจากตัวได้ดีกว่าพลาสติกทั่วไป   3-5  เท่า   ทนความร้อนสูงมาก มีอุณหภูมิหลอมตัวระดับ 227  C โครงสร้างของโมเลกุลมีระเบียบ (Crystalline) ทำให้แกร่ง , เหนียว , ทนทานแรงกระทบกระแทกได้สูง , ทนสารเคมีเป็นเลิศ , ดูดซึมความชื้นต่ำ , นิยมใช้ผสมกับสารเติม     แต่งเพื่อให้สามารถทนความร้อนได้สูงขึ้น และมีความแกร่งขึ้น , ใช้ทำเปลือกหุ้มวงจรไฟฟ้าอีเล็กทรอนิกส์ , เครื่องกีฬา , อุปกรณ์รถยนต์  เช่น เกียร์, กันชน   

PC              Polycarbonate

เป็นโพลิเมอร์ในตระกูล Polyester ถูกจัดอยู่ในกลุ่มพลาสติกวิศวกรรม มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ โปร่งใส , แข็ง , ทนต่อความร้อนสูง  ทนทานต่อกรดแต่ไม่ทนด่าง  ทนแรงกระแทกได้ดี  ,  ใช้ทำขวดนมเด็ก  ,  ถ้วยชาม  , ส่วนประกอบรถยนต์  , กระจกหน้าหมวกนักบิน , แว่นตานิรภัย , เลนส์กล้องถ่ายภาพ , หลังคาโปร่งแสง , เครื่องป้องกันอัคคีภัย , เครื่องกรองเลือด , เครื่องแลกเปลี่ยนออกซิเจนในเลือด , ใช้เป็นส่วนประกอบของอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ต้องฆ่าเชื้อโรคด้วยความร้อน

PCTFE        Polychlorotrifluoroethylene

โพลิคลอไรไตรฟลูออโรเอททีลีน มีคุณสมบัติแข็งและใส ใช้ทำกระจกหน้าต่างสำหรับชมทิวทัศน์

PE              Polyethylene

เป็นเทอร์โมพลาสติก   มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ เป็นฉนวนไฟฟ้าที่ดี   , มีความเหนียว และทนทานต่อแรงดึงปานกลาง พวกที่มีความหนาแน่นต่ำจะใสมากแต่จะขุ่นเมื่อความหนาแน่นสูง ปกติจะไม่ละลายในตัวทำละลายใดๆ แต่ถ้าอุณหภูมิสูงกว่า 70 C จะเริ่มละลาย PE ได้ถูกจำแนกเป็นหลายชนิด ตัวหลักๆ ที่ใช้กันมากคือ LDPE , LLDPE , MDPE , HDPE  การใช้งานของ  PE  กว้างขวางมาก  ตัวอย่างของผลิตภัณฑ์  เช่น  ขวด ,แผงบรรจุยา  ,  และสายน้ำเกลือ  ,  ชิ้นส่วนรถยนต์ ,เชือก  , แห , อวน , ถุงพลาสติก  , ท่อและรางน้ำ , เครื่องใช้ในครัวเรือน  ,  ของเด็กเล่น  ,  ฉนวนหุ้มสายไฟ  ,  สายเคเบิ้ล , ดอกไม้พลาสติก , เคลือบหลังพรม , ผ้าใบพลาสติก , แผ่นฟิล์มสำหรับการบรรจุหีบห่อ , แผ่นฟิล์มที่ใช้ในการเกษตร

PEEK            Polyether ether ketone

โพลิอีเทอร์คีโทน เป็นโพลิเมอร์ที่ได้จากปฏิกิริยาระหว่างอีเทอร์กับอีเทอร์คีโทน มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ ทนต่อรังสี และกัมมันตรังสี , ทนต่อความร้อนสูง , ใช้ทำปลอกหุ้มสายไฟฟ้า , ขวดใส่กรด และสารเคมี , ใช้ทำภาชนะความร้อนสูง

PEG            Polyethylene glycol

(ดู Polyethyelene oxide)

PEOX/PEO   Polyethylene oxide

เป็นเทอร์โมพลาสติกซึ่งถูกจัดอยู่ในกลุ่มพลาสติกวิศวกรรม โพลิเอททีลีน ออกไซด์ ผลิตจาก Ethylene glycol จึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Polyethylene glycol

PET/PETP    Polyethylene terephthalate

เป็นโพลิเอสเตอร์เชิงเส้นตรงที่อิ่มตัวที่สำคัญที่สุด   ถูกใช้งานในรูปของเส้นใยสังเคราะห์เป็นส่วนใหญ่     แต่มีข้อเสียคือ ฝุ่น และสิ่งสกปรกเกาะติดได้ง่าย ดูดซับเหงื่อได้ไม่ดี จึงนิยมผสมกับผ้าฝ้าย  ในรูปของแผ่นฟิล์มที่ผลิตจาก   PET  มีความเหนียว   และใส  มักจะใช้ในงานเกี่ยวกับอาหาร และยา   ,  ในรูปของ   จาน  ชาม   สามารถแช่ตู้เย็น , อุ่นในหม้อน้ำเดือด จนถึงเสริฟบนโต๊ะอาหารได้เลย , ในรูปของขวดเพ็ท (โดยวิธีเป่ายืด = Stretch-Blow Moulding)  ขวดเพ็ทนี้จะใสเหนียว ไม่แตกง่ายๆ ทนต่อความดันก๊าซได้สูง ทั้งยังผ่าน FDA (คณะกรรมการอาหารและยา) เรียบร้อยแล้ว ใช้บรรจุน้ำอัดลม